De voorbereidingen van de Pilot Integrale Aanpak Erfgoed in het aardbevingsgebied in Groningen kunnen van start gaan. Het gaat om een aanpak die gebaseerd is op de zienswijze van de Vereniging Groninger Monument Eigenaren (VGME). Hierin draait het om restauratie, schadeherstel, versterking, verduurzaming en/of herbestemming. En dat allemaal in één keer aanpakken, met de één loket gedachte als basis. Deze kwartiermakersfase, zoals de voorbereidingen genoemd worden, is mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Groningen en het ministerie van OCW.
Eigenaar worden van een erfgoedpand is vaak een bewuste keuze. Mensen kiezen voor een dergelijk pand omdat het iets met hen doet. Voor vrijwel iedereen geldt dat je zo’n pand koestert en dat je er met liefde en veel toewijding aan werkt om het in stand te houden. Je doet zelf de werkzaamheden of je laat het doen: terugbrengen in de oorspronkelijke staat, regulier onderhoud of een omvangrijk restauratieproject. Dit alles organiseert de eigenaar zelf.
Restauratie-architect
Omdat werken aan een erfgoedpand maatwerk is, wordt hij of zij ook vaak ondersteund door een restauratie-architect met kennis van constructies, materialen en historische waarde. Je doet investeringen waarvan je weet dat je deze niet altijd terugverdient. Motivatie is bij dit alles een belangrijke, drijvende factor. Dit gevoel bij de eigenaar werd in de jaren tachtig erkend door het toenmalige ministerie van WVC. Je moet de eigenaar faciliteren bij de instandhouding van het erfgoed en niet op zijn stoel gaan zitten. Dat was toen het beleidsuitgangspunt en dat is het bij het ministerie van OCW nog steeds.
Eigen zienswijze
Dit uitgangspunt staat eveneens hoog in het vaandel van de vereniging. Dat heeft er toe geleid dat de vereniging de afgelopen jaren een geheel eigen zienswijze heeft ontwikkeld op de aanpak van het waardevolle erfgoed in het gaswinningsgebied. Hierin wordt de eigenaar daadwerkelijk centraal gesteld: hij en niemand anders bepaalt wat er aan het pand gebeurt én op welke manier. Samen met een eigen restauratie architect. Per slot van rekening gaat het om zíjn eigendom, zíjn veiligheid en zíjn welzijn.
Eigenaar staat centraal
Van meet af aan heeft de vereniging deze boodschap uitgedragen en hiervoor gelobbyd. Zowel de provincie Groningen als het ministerie van OCW hebben onze boodschap al in een vroeg stadium herkend én erkend. Zij hebben ons gesteund in het uitdragen van onze zienswijze en de daarbij behorende aanpak waarin de eigenaar centraal wordt gezet. Ook zij onderstrepen de stelling dat voor het behoud van ons erfgoed het een voorwaarde is dat de eigenaar zijn motivatie terug krijgt: dat kan alleen als hijzelf weer de regie terug krijgt over de instandhouding van zijn pand.
Pilot gestart
Uit een onderzoek dat het afgelopen jaar is uitgevoerd in opdracht van de VGME, is gebleken dat er inmiddels een brede bijval is voor het plan van de VGME om een pilot te gaan starten met maximaal 15 panden in de gemeenten Eemsdelta, het Hogeland en Midden-Groningen. Niet alleen het IMG en de NCG, maar alle betrokken partijen in het gasdossier hebben te kennen gegeven graag mee te willen werken aan een pilot Integrale Aanpak Erfgoed volgens de zienswijze van de VGME. In de kwartiermakersfase moeten de toezeggingen om op een constructieve manier mee te werken aan deze pilot, verzilverd worden. Om dit te kunnen realiseren, heeft de vereniging de afgelopen periode een zorgvuldige selectie gedaan van bureaus die hen hierbij kunnen helpen. De keuze is uiteindelijk gevallen op TwynstraGudde uit Amersfoort.
Kentering in aanpak erfgoed
De vereniging heeft er alle vertrouwen in dat er, met de start van de kwartiermakersfase, door een gezamenlijke inspanning een kentering wordt bereikt in de aanpak van het erfgoed en dat daarmee de eigenaar weer gemotiveerd wordt om zijn pand voor de toekomst te behouden op een verantwoorde manier. Het is de verwachting dat de kwartiermakersfase drie tot vier maanden in beslag zal nemen. De VGME is de provincie Groningen en het ministerie van OCW zeer erkentelijk voor het in hen gestelde vertrouwen om de voorbereidingen op de pilot op een professionele en gedegen manier mogelijk te maken.
