Waarom de diagnose betonrot niet persé een sloopvonnis hoeft te zijn

Gewapend beton is sterk, ijzersterk. Daar kun je blindelings op vertrouwen. Tenminste, bijna dan…. Want, gewapend beton heeft één zwakke plek: roest. Door jarenlange inwerking van weer en wind kan de stalen wapening worden aangetast. En als wapening gaat roesten en uitzetten, drukt het beton kapot. Een fenomeen dat bekend staat als betonrot.

Betonrot is een probleem dat steeds vaker zichtbaar is bij gebouwen en wooncomplexen uit de jaren zeventig en tachtig. De betonsamenstelling uit die tijd is kwetsbaar voor de inwerking van zuurstof, vocht en chloriden. Vooral de wapening van ‘uitkragende betonelementen’ zoals galerijen is vatbaar voor corrosie. Dit gold ook voor drie flats in de Groninger wijk Paddepoel: Pollux, Castor en de Morgenster. Maar daarover later meer.

Botte bijl

Betonrot kan tot risicovolle situaties leiden. Vorig jaar nog braken in Oudenbosch twee balkons af van een appartementencomplex. In 2011 kwam de Antillenflat in Leeuwarden landelijk in het nieuws toen een hele galerij bezweek door wapeningscorrosie. Sindsdien is de aandacht voor betonrot groter dan ooit.

Betonrot vormt niet alleen een risico voor de constructieve veiligheid. Als gebouweigenaar staat de diagnose betonrot vaak synoniem aan afbreken, vervangen of zelfs volledig slopen. Zeker in tijden van personeel- en materiaalschaarste een enorme kostenpost. Toch is die botte bijl niet altijd nodig. Er is een mogelijkheid om, ook bij beginnende wapeningscorrosie, voor voldoende veiligheid te zorgen.

Betonrot een halt toeroepen

Dit begint uiteraard bij goed constructief onderzoek. Met specialistische apparatuur kun je tegenwoordig heel specifiek in beeld krijgen waar risicovolle spots zich bevinden,  welke wapeningsdikte er nog rest en wat de corrosiesnelheid is. Hierdoor kun je veel gerichter ingrijpen op basis van de werkelijke risico’s.  

Zeker wanneer er – in samenspraak met een constructeur – voldoende wapeningsdikte over is om voor genoeg veiligheid te zorgen, is er een alternatief om wapening te beschermen: kathodische bescherming (kb). Een techniek waarmee een beschermstroompje voorkomt dat zuurstof en metaal een chemische reactie aangaan en roest veroorzaken. Dit gaat verdere degradatie van de wapening gegarandeerd tegen.

Kostbare renovatie voorkomen

Terug naar de drie Groninger flats…. Hier was de wapening op meerdere plekken aangetast. Onderzoek wees uit dat de restdikte nog wél voldoende was. Door op alle galerijen kathodische bescherming toe te passen, riepen we corrosie een halt toe en konden we een kostbaar renovatietraject voorkomen.

Dit kb-systeem was relatief eenvoudig aan te brengen. Door op het betonoppervlak van de consoles (balkvormige elementen) een anodedraad met speciale coating aan te brengen, bereikt de beschermstroom de wapening. Via een gelijkrichter wordt het hele systeem continu gevoed met de benodigde stroom.

Het mooie is dat we in deze flats niet alleen corrosie stoppen en de levensduur verlengen, we kunnen via telemetrie ook het kb-systeem monitoren. Je houdt zo continu zicht op de werking van de beschermstroom en de betrouwbaarheid van gewapend betonconstructies. En zo draag je – zonder peperdure renovatie, vervanging of sloop – bij aan de duurzaamheid en levensduurverlenging van gewapend beton en kun je de veiligheid van bewoners blijven garanderen.

Projectleider Ruurd Dijkstra werkt bij van der Heide en is sinds 1995 betrokken bij de ontwikkeling van kathodische bescherming