Automerk BMW heeft onder andere een goede naam vanwege de Duitse gründlichkeit waarmee de voertuigen worden gemaakt. Het gelijknamige BMW-consortium dat sinds 2020 werkt aan het dichten van 61 putten op NAM-locaties in het Noorden, doet qua grondigheid niet onder voor het automerk. “Onze samenwerking is een goed geoliede machine. Maar bij ons heeft veiligheid altijd voorrang op snelheid.”
BMW staat in dit geval voor Baker Hughes, Mammoet en WellGear. We treffen de projectmanagers van dit consortium op een voormalige oliewinlocatie bij Schoonebeek: Vincent Dekker (Baker Hughes), Martin Alards (Mammoet) en Thomas Schreuder (WellGear). Wat daar meteen opvalt is de grote ‘toren’: de unit die over de put gezet wordt waaruit voorheen olie omhoog werd gehaald. De ondergrondse verbuizing wordt verwijderd en er wordt gecontroleerd cement in de put gecirculeerd. BMW ruimt op deze manier 61 putten op. Het gaat om voormalige gas- en oliewinlocaties, waarbij elke put zijn eigen ondergrond en geologie heeft: specialistisch werk dus, dat uiterst zorgvuldig wordt uitgevoerd.
Gelijkwaardige alliantie
WellGear zorgt voor de unit en de mensen voor het dichten van de putten, Mammoet doet al het voorbereidende werk en de logistiek en Baker Hughes is verantwoordelijk voor alles dat onder de grond moet gebeuren om de putten veilig te dichten. Ook verzorgt Baker Hughes het projectmanagement. Eindverantwoordelijke namens NAM is Frank de Mik, Well Operations Team Lead. Ook hij schuift aan. Baker Hughes is officieel de contracthouder bij NAM, Mammoet en WellGear zijn onderaannemers. Dekker: “Maar we hebben ervoor gekozen dit als gelijkwaardige alliantie aan te gaan, omdat we het simpelweg niet alleen kunnen.” De Mik: “Binnen de olie-industrie is het gebruikelijk dat aan de markt wordt gevraagd: wij hebben dit nodig, wie kan dat? NAM hanteerde deze keer een andere insteek: dit is het einddoel, hoe zou jij dat doen? Daarop kwamen andere antwoorden dan wij hadden verwacht en zo is deze samenwerking ontstaan.”
Modulaire unit
Schreuder is al vanaf 2018 betrokken. “WellGear heeft naar aanleiding van de wensen van NAM een unit ontworpen, deze is gebouwd door onze machinefabriek in Amerika. De unit is volledig modulair: hij wordt afgebroken als we hier klaar zijn en op de volgende locatie weer opgebouwd.” De put op deze locatie stamt uit de vijftiger jaren. Schreuder: “Ook toen werd er zeer zorgvuldig gewerkt: we hebben handgeschreven rapporten van NAM uit die tijd waarin alles beschreven staat.” Hij vervolgt: “Voor het dichten van de 61 putten staat drie jaar: per jaar dichten we ongeveer 20 putten. Dat moet veilig en efficiënt gebeuren. Ons werk is heel dynamisch, we schakelen voortdurend met elkaar.”
Naadloos samenwerken
Alards: “Mammoet is expert op het gebied van logistiek. Er is dan ook 365 dagen per jaar een logistiek coördinator van Mammoet aanwezig op locatie. Wij coördineren de dagelijkse logistiek van en naar de locaties en verzorgen de zogeheten ‘rigmoves’ van de ene naar de andere locatie. Het afbreken van de unit, het verplaatsen ervan en het weer opbouwen van de unit op de volgende locatie gebeurt binnen 48 uur. Dat klinkt alsof we snel-snel werken, maar veiligheid gaat boven alles. Tijdens het ontwerpen van de unit is daar al rekening mee gehouden.” Schreuder bevestigt dat: “De onderdelen kunnen met een heftruck verplaatst worden. Er hoeft dus geen grote kraan of hoogwerker aan te pas te komen. De modules gaan vanaf de heftruck de vrachtwagen op.” Alards knikt: “We werken naadloos samen: de één kan niet zonder de ander. Dat was het hele idee van samenwerken binnen dit consortium.” Hij vervolgt: “Onze rol is bovendien al begonnen bij de civiele voorbereiding; omdat de locaties uit de jaren vijftig en zestig stammen, moeten ze deels hersteld en waar nodig uitgebreid worden voordat we er met ons materieel kunnen werken.” Frank de Mik verduidelijkt: “Voor deze locaties hebben we destijds land gehuurd van boeren. Toen de productie stopte, hebben we dat land deels terug kunnen geven, behalve de putten. Om de putten te kunnen dichten, huren we tijdelijk weer grotere stukken land.”
Goede voorbereiding, veilig werken
Alards: “Daarom was het ook nodig vroeg te beginnen met voorbereiden. Niet alleen met het terughuren, ook met het benaderen van omwonenden. NAM heeft dat actief gedaan en goed uitgelegd wat de plannen zijn. Mijn verantwoordelijkheid was intussen om een goede locatie-indeling te maken, zodat we de te huren ruimte zo klein mogelijk konden houden. Die hebben we bovendien maar een paar weken nodig: als de voorbereiding en engineering onder de grond goed zijn, hebben we gemiddeld 17 dagen nodig om een put te dichten.”
De Mik: “Schoonebeek heeft de oudste en kleinste gas- en oliewinlocaties. Civiel zit daar het meeste werk in. De putten produceren al geruime tijd niet meer, ze zijn simpelweg niet meer nodig. NAM is eindverantwoordelijk voor het ontmantelen van de locaties. De rol van NAM is dan ook die van opzichter en eindverantwoordelijke op locatie: garanderen dat er veilig wordt gewerkt en dat de uitvoering verloopt conform de afspraken. Dat monitoren we drie maanden lang: dan is de BMW-unit allang bezig op de volgende locaties.”
Wetgeving en toetsing
NAM heeft zich bij de ontmanteling te houden aan wetgeving én de interne standaarden van moederbedrijf Shell. De Mik: “De wet en de industrie stellen een bepaalde standaard, daaruit komt een programma voort. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) wordt een beknopt werkprogramma toegestuurd. De volgende stap is om een gedetailleerd abandonment-programma te maken samen met BMW: hoeveel buizen worden er uit de grond getrokken, hoeveel meter en op welke diepte de permante pluggen worden gezet, etc. NAM verifieert dit. Deze wordt, voordat wordt begonnen met de uitvoering, getoetst door een onafhankelijke partij. Dit gebeurt aan de hand van de eerdergenoemde wet en standaarden.”
Unieke campagne
Dekker voegt toe: “Wat dit contract bovendien speciaal maakt, is dat het echt een campagne is. Zelfs wereldwijd is het zeldzaam om op deze manier 61 putten in drie jaar binnen dezelfde samenwerking te dichten. We hebben in het begin dan ook zeker een leerproces doorgemaakt: een nieuwe unit, een nieuw team. Wat niet lekker werkte, hebben we opgelost. We hebben elkaar goed leren kennen en vertrouwen opgebouwd, waardoor de samenwerking kon groeien.” De Mik: “Dat betekent niet dat we steeds sneller gaan werken, wel steeds slimmer. Stel je voor dat jij in jouw buurt 30 schuttingen plaatst samen met buren. Dan overleg je hoe je dat het beste kunt doen, deel je gereedschap en hanteer je dezelfde methode bij alle schuttingen. Zo werken we hier ook, continu overleg is heel belangrijk.” Dekker: “Dat betekent ook goed luisteren naar de jongens op de locaties, die hebben de beste ideeën: hoe kun je materialen anders gebruiken, wat kunnen we aanpassen? Het verplaatsen van de unit doen we daardoor nu als een goed geoliede machine.”
Goede sfeer
Ondanks de strakke planning, intense samenwerking en leveringsproblemen die de kop op steken, zitten de heren ontspannen aan tafel. Een kwinkslag hier en daar, een anekdote over een teamuitje, terugkijken op de coronaperiode: BMW en NAM hebben tijdens deze campagne al veel meegemaakt met elkaar, maar de sfeer in het team is goed. Alards: “Elke dag loopt anders dan verwacht, dat maakt het ook dynamisch en leuk. We streven er met z’n allen naar ons einddoel te halen.”
Begin van een nieuwe fase
Nadat BMW klaar is, komen Arcadis en haar partners om de equipment en de installaties op de locatie eerst te reinigen – waarna deze ontmanteld worden – de infrastructuur te verwijderen en bodemkundige werkzaamheden te verrichten, zodat het terrein schoon en netjes teruggeven kan worden aan de boer. Daarnaast wordt gesproken over mogelijkheden op deze locaties voor bijvoorbeeld het opwekken en winnen van zonne-energie of het realiseren van grootschalige elektriciteitsopslag. Dekker: “Dit is de laatste fase van het winnen van gas en olie op deze locaties, maar – daar waar mogelijk – de eerste fase richting de energietransitie.” Het anders met energie omgaan gebeurt overigens ook al tijdens het dichten van de putten: dat wordt zoveel mogelijk met elektrisch materieel gedaan. Het gevolg is dat we tijdens ons gesprek niets anders horen dan het zoomen van generatoren. Het is eigenlijk best wel stil, terwijl er om ons heen druk gewerkt wordt.
Dekker: “Dat is heel bijzonder hoor, ook wereldwijd. Wat deze campagne bovendien nog unieker maakt, is dat het een lokale operatie is: we werken zoveel mogelijk met mensen uit de noordelijke provincies. Zo’n 150 man uit voornamelijk Friesland, Groningen en Drenthe ruimen dus op wat hier in de jaren vijftig gestart is. Als klein jochie liep ik al rond in Schoonebeek, toen was alles nog volop in productie. Nu zetten we als regio de schouders eronder om de locaties zorgvuldig te ontmantelen. Dat vind ik mooi om te zien.”
