Van een bescheiden lokaal feestje met 1500 bezoekers tot een nautisch en folkloristisch evenement dat ruim 15.000 liefhebbers trekt. Dat is de evolutie van de Turfvaartdagen in Appelscha, die eens in de twee jaar in augustus worden gehouden. Initiatiefnemer Lenze Leunge over het succes van oude tijden die herleven langs de Opsterlandse Compagnonsvaart in Appelscha.
‘Met het presenteren van ambachtelijke beroepen uit de tijd van de turfwinning en de turfvaart en de aanwezigheid van oude schepen, zoals skûtsjes, pramen, tjalken, snikken, slepers en opduwers, draaien we de klok een eeuw terug’, zegt Lenze Leunge. In het dagelijkse leven runt hij samen met zijn vrouw Ina het bedrijf LIMM Recycling in Appelscha. Met het recyclen van koffiebekers werd hun onderneming dit jaar uitgeroepen tot het duurzaamste bedrijf van Drenthe.
Volgens Leunge bieden de Turfvaartdagen niet alleen folklore en maritiem kijkplezier, maar vormen ze ook een aantrekkelijke vorm van educatie. ‘Wij laten vakmanschap zien dat is verdwenen of dreigt te verdwijnen. Wat je hoopt is dat er een vonkje overslaat op de jongere generatie, zo van: wat een mooi vak is dat, dat wil ik ook leren.’ Het thema van de laatste editie was De Turfroute. Centraal stond de geschiedenis van de ontginning van het kanaal en de omliggende veengebieden. De Turfroute verwijst naar het netwerk van vaarwegen dat vanaf de zestiende eeuw werd aangelegd om de turf die in het omliggende veen werd gewonnen na het turfsteken te kunnen afvoeren. Toen de vervening ophield, raakten deze waterwegen in verval. In de jaren ’70 werden de kanalen bevaarbaar gemaakt voor de pleziervaart.
Op zijn best
Uit het hele land gaven authentieke schepen acte de présence, waaronder de museumschepen de Familietrouw van het Veenkoloniaalmuseum in Veendam, de Aebelina (het enige houten skûtsje dat sinds 1900 is gebouwd) en de Rot (het oudste nog varende ijzeren skûtsje). Verder waren er onder meer oude opduwers, skûtsjes, tjalken, pramen en sleepboten te bewonderen. De route start traditioneel bij het Skûtsje Museum in Earnewald. Vandaar trokken de schepen naar het Laagveenmuseum It Damshûs in Nij Beets om vervolgens in konvooi via Gorredijk en Oosterwolde naar Appelscha te varen. Naast de schepen waren er ruim 50 kramen met oude ambachten, waaronder ambachtslieden van de historische scheepswerf Wolthuis uit Hoogezand-Sappemeer die het vak ‘klinken’ demonstreerden (een vrijwel vergeten manier om onderdelen van een constructie aan elkaar te verbinden door middel van klinknagels).
De Historische Vereniging van Appelscha verzorgde een overzichtstentoonstelling over de turfwinning en wat daarmee samenhangt. Voor kinderen was er een spelroute met diverse Oudhollandse spelletjes. Shantykoren, volksdansgroepen en straattheater completeerden het programma. ‘Het was Appelscha op zijn best!’, zegt een enthousiaste Leunge. ‘Ik denk dat wij met ons evenement in een toenemende behoefte voorzien. In een snelle wereld wordt de vraag naar ‘langzaam vermaak’ steeds groter.’
