2024 is een belangrijk jaar voor de Lelylijn. Eind van dit jaar besluiten bestuurders hoe ze verder willen gaan met de plannen voor de spoorverbinding. Daarom wordt er de komende maanden een aantal onderzoeken opgeleverd.
Het eerste onderzoek dat dit jaar klaar is, zijn de denkrichtingen voor het NOVEX Ontwikkelperspectief Lelylijn. Daarin wordt de omgeving van de Lelylijn geschetst en wordt aangegeven wat de Lelylijn kan doen voor de ontwikkeling van woningbouw, arbeidsmarkt, natuur en landschap. Het tracé dat hiervoor als uitgangspunt is genomen, is de bundeling van de Lelylijn met de Rijkswegen A6/A7/A32. Deze denkrichtingen zijn niet opgesteld om uit te kiezen maar als basis om het gesprek over de Lelylijn te voeren. De komende tijd worden deze richtingen met de Tweede Kamer, gemeenteraden, Provinciale Staten en waterschappen van de noordelijke provincies gedeeld, zodat deze kunnen worden besproken.
Vier denkrichtingen
Aan de hand van vier denkrichtingen wordt inzichtelijk gemaakt wat de effecten van keuzes kunnen zijn. De vier denkrichtingen zijn: de Dertigminutengemeenschap, Vitaal Ecoland, Stedelijk Netwerk en de Internationale Topregio.
In de denkrichtingen worden mogelijke ontwikkelingen van de regio gekoppeld aan het vervoersaanbod van de Lelylijn:
- In denkrichting Dertigminutengemeenschap wordt een spreiding van ontwikkeling op bescheiden schaal gekoppeld aan een Lelylijn met meerdere stations.
- In de denkrichting Vitaal Ecoland staan klimaat, bodem en water aan de basis. Verstedelijking wordt ‘hoog en droog’ geconcentreerd, op waterveilige plekken en goed verbonden met OV-knooppunten. De Lelylijn heeft dan een regionaal verbindende rol.
- In de derde denkrichting Stedelijk netwerk is sprake van een grotere groei van wonen en werken in de grotere kernen. De Lelylijn verbindt vooral deze grotere kernen.
- In de vierde denkrichting Internationale topregio is de (economische) ontwikkeling vooral op de grootste steden gericht. Hier hoort een snelle Lelylijn bij.
Bij elk van de denkrichtingen hoort een samenhangend pakket van OV-concepten en ruimtelijke ambities. Daarbij wordt aangegeven wat de denkrichting doet voor de ontwikkeling van woningbouw, arbeidsmarkt, natuur en landschap. Maar ook: hoe houden we kleine kernen vitaal? Hoe gaan we om met water en bodem? Wat zijn kansen voor toerisme en recreatie? Wat zijn duurzame mobiliteitssystemen en hoe krijgen we wonen, werken en opleidingen in balans?
Verbetering brede welvaart
Als de Lelylijn er komt dan moet de spoorlijn de brede welvaart in Nederland verbeteren. Dat betekent dat niet alleen naar de effecten voor economie en woningbouw van de Lelylijn worden gekeken, maar ook naar de effecten op sociaal en cultureel gebied en op de leefomgeving. Er wordt dus niet alleen ingezet op meer bedrijvigheid, een betere bereikbaarheid en woningbouw, maar er wordt ook rekening gehouden met natuur, landschap, rust en ruimte. Ook worden de uitdagingen die er zijn op het gebied van water en bodem erbij betrokken. Uiteindelijke moeten al deze criteria tegen elkaar worden afgewogen.
Uit de denkrichtingen blijkt dat de Lelylijn extra woningen en werkgelegenheid met zich mee zal brengen. Zonder de Lelylijn worden er tot 2050 ongeveer 66.000 woningen gebouwd in de gemeenten langs het bundelingstracé en komen er ongeveer 62.000 banen bij. Afhankelijk van de denkrichting zouden er met de Lelylijn 14.000 tot 74.000 woningen extra gebouwd kunnen worden, en 3.000 tot 63.000 banen bij kunnen komen. Het overgrote deel van deze groei zou terechtkomen in de grotere kernen. Of deze extra aantallen passend en realiseerbaar zijn wordt nog nader onderzocht.
Hoe verder?
De denkrichtingen zijn nu gepubliceerd, zodat volksvertegenwoordigers en bestuurders ze kunnen bespreken en er met elkaar het debat over aan kunnen gaan. Het projectteam Lelylijn neemt de uitkomsten van deze gesprekken en debatten mee in de volgende fase: het opstellen van een definitief ontwikkelperspectief. De denkrichtingen worden de komende tijd verder uitgewerkt en getoetst. Ook worden de effecten van de denkrichtingen op de brede welvaart in Nederland bepaald. Die analyse leidt, samen met het gesprek over de denkrichtingen, tot een Ontwikkelperspectief Lelylijn. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid niet één van de denkrichtingen zijn, maar een combinatie van de verschillende denkrichtingen.
