Wie het beste uit biomassa wil halen, doet er goed aan eens aan te kloppen bij het kenniscentrum Biobased Economy (KCBBE) van de Hanzehogeschool in Groningen. Daar weten biologen, biomedici en chemici de meest waardevolle grondstoffen uit gewassen en reststromen te halen en leggen daarmee de basis voor een hoogwaardige biobased economie. In samenwerking met ondernemers, overheid en investeerders.
Lector Biobased Chemie André Heeres en docent-onderzoekers Maaike Smelt en Jurre Hageman van het KCBBE staan geïnteresseerde ondernemers graag te woord over de mogelijkheden. Vooropgesteld: er wordt onafhankelijk toegepast onderzoek verricht, vaak mede gefinancierd door de overheid. Maar daar zijn ook zeker ondernemers bij nodig. Enerzijds als leverancier van gewassen en reststromen, anderzijds als afnemer van de hoogwaardige grondstoffen die uit die biomassa worden gehaald of als investeerder in de startups die mede vanuit het KCBBE ontstaan (zoals bijvoorbeeld BioBTX, dat plastic uit biomassa maakt).
Waardepiramide
Wat het KCBBE nastreeft is het beste uit te leggen aan de hand van de ‘biobased waardepiramide’: “De horizontale as van de piramide staat voor het volume van de biomassa, de verticale as voor de maatschappelijke waarde. We verdelen die piramide in vier lagen. In de onderste laag zien we biomassa als energiebron: je gooit alles in de verbrander of vergister en het levert energie op. Ga je één laag hoger, dan haal je chemische grondstoffen of bouwmaterialen uit de biomassa, bijvoorbeeld hennepvezels. Iets minder volume, maar meer waarde. Nog een laag hoger haal je voeding uit de biomassa; dat is wat we al vele eeuwen doen in de vorm van landbouw. En in de top van de waardepiramide halen we grondstoffen uit de biomassa voor de farmaceutische industrie. Weinig volume, maar een zeer hoge waarde.”
Anti-tumor
Zo is het KCBBE momenteel bijvoorbeeld bezig met de winning van Lupeol. Deze grondstof wordt met CO2-extractie uit lupine schillen (de zaadhuid) gehaald en heeft -zo is onlangs vastgesteld- cosmetische anti-aeging en zelfs een anti-tumor werking. Het behoeft geen betoog hoe hoog de maatschappelijke waarde van die stof is of kan worden.
Ook aardappelen liggen onder het vergrootglas van KCBBE, in samenwerking met Avebe. Alsmede afrikaantjes. KCBBE’ers ontdekten tijdens een ritje door Drenthe dat deze lieflijke bloemen tussen aardappelen door werden geteeld ter bestrijding van aaltjes, om daarna roemloos te worden omgeploegd. “We hebben contact gezocht met de teler en inmiddels hebben we luteïne weten te extraheren. Hiermee kun je onder meer leeftijdgerelateerde netvlies-regeneratie voorkomen.” Oftewel: we krijgen straks langer een goed zichtvermogen, dankzij Drentse afrikaantjes en Groninger onderzoekers.
Kleurpigmenten
Net zo hoog in de piramide en volop in onderzoek zijn de pigmenten uit tulpen en rozen. Deze rood tot blauw-paarse pigmenten kunnen wellicht een alternatief bieden voor antibiotica waartegen veel resistentie bestaat. De pigmenten worden nu uit reststromen van tulpen en rozen gehaald, maar wellicht blijken ook andere bloem- en fruit-reststromen een waardevolle bron van deze antimicrobiële pigmenten te zijn. Dit onderzoeksgebied verenigt daarmee het bedrijfsleven met het zoeken naar biobased alternatieven voor de huidige chemische grondstoffen en draagt bovendien bij aan een oplossing voor een wereldwijd groeiend gezondheidsprobleem.
Nieuwe reststromen
De biobased-onderzoekers willen graag nog veel meer reststromen in de regio ontdekken, op zoek naar nieuwe moleculen met een hoge waarde op het gebied van voeding, chemie en (met name) farmacie. Ondernemers met organische reststromen kunnen zich melden. Hoe klein, groot of bijzonder de reststroom ook is. Het KCBBE komt graag in contact met ondernemers die interesse hebben om samen te werken aan nieuwe (deel)projecten. Geïnteresseerd? Het kenniscentrum is bereikbaar via biobasedeconomy@org.hanze.nl.
