In 2018 wist het Drents Museum het topstuk De Drentse Madonna van de Haagse School-kunstenaar Jozef Israëls te verwerven. Twee jaar later ontdekte het museum tussen het aanbod van een klein veilinghuis een pentekening van Jozef Israëls. De tekening vertoonde veel raakvlakken met het schilderij van Israëls, maar werd niet als zodanig aangeboden. Het Drents Museum heeft het werk aangekocht en na uitgebreid onderzoek door Israëls-expert Dieuwertje Dekkers volgde het eindoordeel: de pentekening is een authentiek werk van Israëls. De voorstudie en het schilderij van De Drentse Madonna zijn nu te zien in het Drents Museum.
De onbekende tekening werd aan een uitgebreide analyse onderworpen. Dekkers keek naar de stilistische overeenkomsten en verschillen met andere schetsen en concludeerde dat het waarschijnlijk gaat om een voorstudie uit 1870. Israëls maakte vaker schetsjes die hij pas later uitwerkte. De signatuur werd door de kunstenaar waarschijnlijk na voltooiing en presentatie van het schilderij toegevoegd. Achterop de tekening is een hele vluchtige schets te zien waar in ieder geval een vrouw en twee kinderen in te herkennen zijn. Het gezin lijkt zich in een interieur te bevinden. Er is een sterke verwantschap met de voorstelling op het schilderij Moederweelde in de collectie van het Rijksmuseum.
Geliefd thema schilderkunst
Israëls werkte geregeld in Drenthe en maakte het schilderij waarschijnlijk in Zweeloo. Het vredige beeld van de moeder met het kind is een geliefd thema in de schilderkunst: Madonna met kind. Op de voorstudie en het schilderij van Israëls is een boerenvrouw in eenvoudige kleding met kind afgebeeld, omringd door een realistisch landschap. In het wapen van de Provincie Drenthe en van Assen staat ook een Maria met kind op schoot afgebeeld.
Aanwinst voor de collectie
Hoofdconservator Annemiek Rens is zeer verheugd met de aankoop. ‘De voorstudie werpt nieuw licht op de totstandkoming van het schilderij De Drentse Madonna en vormt een fantastische aanwinst voor de collectie.’ In 1997 organiseerde het Drents Museum de tentoonstelling De Haagse School in Drenthe, waar voor het eerst de grote aantrekkingskracht van Drenthe voor schilders van de Haagse School centraal stond. In 2019/2020 volgde de tentoonstelling Barbizon van het Noorden, met werk van grote kunstenaars uit de 19de en 20ste eeuw die de natuur van Drenthe ontdekten en op doek vastlegden. Het Drents Museum heeft een aantal belangrijke werken van kunstenaars als Van Gogh, Israëls, Mesdag, Van de Sande Bakhuyzen en Liebermann in de collectie.
Schets en schilderij van De Drentse Madonna zijn opgenomen in de tweede druk van de publicatie De schilders van Drenthe. Het boek is een uitgave van WBOOKS, kost € 24,95 en is vanaf begin maart verkrijgbaar in onze Museumshop.
Foto: Jozef Israëls (1824-1911), Voorstudie voor De Drentse Madonna, ca. 1870, pen op papier, 24 x 16,5 cm, collectie Drents Museum
