Onder de naam SITURN werken WellGear, Arcadis en NAM samen aan het ontmantelen van zo’n 300 voormalige gasproductielocaties in heel Nederland. Bij het opruimen van de locaties komt veel infrastructuur en materiaal vrij. Vooral de infrastructuur in Groningen wordt verwijderd vanwege een politiek besluit, niet vanwege einde levensduur. Het vrijkomende materiaal is van goede kwaliteit, met zorg onderhouden en kan nog jaren mee. SITURN-leden Evert Linskens en Alfred Nijenhuis vertellen over de diverse mogelijkheden van het hergebruik van vrijkomende materialen en infrastructuur, en geven enkele concrete voorbeelden.
Alfred Nijenhuis is binnen WellGear en SITURN actief als Business Developer. Vanuit deze rol richt hij zich op het ontwikkelen van nieuwe technieken om de operatie binnen SITURN te optimaliseren en het hergebruik van materiaal en infrastructuur te concretiseren. Evert Linskens is bij NAM sinds vier-en-half jaar Business Development Manager Decommissioning & Re-use. Hij is het aanspreekpunt voor externe initiatieven voor hergebruik van vrijgekomen materiaal en infrastructuur.
Een tweede leven
In het hergebruik heeft SITURN de ambitie om primair te kijken of het overtollige materiaal een tweede leven kan krijgen “Je hebt in het hergebruik min of meer vier stappen”, begint Alfred, “waarbij de puurste vorm in ons geval het gebruik van materiaal op dezelfde wijze én dezelfde locatie is. Dan kun je denken aan elektriciteitskabels die door een elektriciteitsbedrijf worden overgenomen, bijvoorbeeld om een nabijgelegen woninglocatie of industriële ontwikkeling van energie te voorzien. Een tweede optie is hergebruik op een andere locatie, zoals een transformator of compressor die ergens anders wordt ingezet. Hergebruik voor een ander doel is ook mogelijk, zoals voormalige gasbuizen die als funderingspalen in de civiele sector worden gebruikt. Als voorgaande niet mogelijk blijkt kan sommige infrastructuur ook weer als grondstof voor nieuwe producten worden ingezet. Denk hierbij aan hergebruik van vrijgekomen asfalt dat weer als funderingsmateriaal wordt ingezet en het omsmelten van vrijgekomen staal. De laatste optie, als hergebruik niet mogelijk blijkt, is het verwijderen en storten van de materialen.”
Diverse mogelijkheden
Alfred geeft aan dat er doorgaans de nodige opties voor hergebruik zijn. “Er is veel mogelijk. Naast eerdergenoemd voorbeeld van de elektriciteitskabels, kunnen oude gasleidingen bijvoorbeeld worden hergebruikt voor het transport van biogas en kunnen voormalige gaswinputten mogelijk opnieuw ingezet worden voor geothermie. Hergebruik van infrastructuur op dezelfde voormalige gaswinlocatie is afhankelijk van de grondeigenaar. Deze speelt een cruciale rol in een eventuele herontwikkeling. Als de grondeigenaar hierin, al dan niet met een ontwikkelaar, het initiatief neemt ondersteunen wij dit natuurlijk. Anders krijgt de eigenaar de grond, conform contract, gewoon weer terug.”
Terugdringen netcongestie
Evert zegt dat de voormalige gasproductielocaties unieke plekken zijn in de wereld van olie en gas. “De infrastructuur is erg goed onderhouden en kan nog lang mee. Wat ook van waarde kan zijn is het leidingtracé. De pijpleidingen die hier doorheen lopen kunnen wellicht niet altijd nuttig zijn, maar het hele traject van A naar B bijvoorbeeld wel. Die mogelijkheden onderzoeken we graag, zodat leidingen kunnen worden vervangen door iets nieuws”, aldus Evert. Oplossingen kunnen zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn, legt Alfred uit. “Het hergebruik van elektriciteitskabels leent zich uitstekend om de uitdagingen van netcongestie tegen te gaan. Als kabels overbodig zijn geworden, kan er capaciteit beschikbaar worden gemaakt in een doorgaans overvol stroomnet. Dit is relevant voor de directe omgeving. Een netbeheerder kan de kabels overnemen, wat graafwerk en de nodige handelingen scheelt. Het zijn dus soms ook onzichtbare uitkomsten.” “Het dient de maatschappij”, gaat Evert verder, “aangezien het niet handig is dat wij op plekken kabels verwijderen waar de netbeheerder later weer nieuwe leidingen gaat aanleggen. Hergebruik is immers tevens verduurzamen. Naast het hergebruik van de kabels, voorkomen we hierdoor overlast voor omwonenden.”
Praktische en realistische ideeën
Het ontmantelen van alle gasproductielocaties gaat nog een flink aantal jaar duren, wat betekent dat er veel equipment gaat vrijkomen. Evert: “Het overdragen van kabels en pijpleidingen is echt een doorlopend proces. Daaromheen zijn de mogelijkheden breed. We dragen equipment met genoegen over aan partijen die er iets goeds mee kunnen doen voor en in de regio. Met SITURN komen we graag in contact met initiatiefnemers die concrete plannen hebben voor het hergebruik van equipment. Wat hierin belangrijk is, is dat het om realistische en pragmatische ideeën moet gaan.” Alfred knikt: “We hebben in re-use een katalyserende rol. Wij doen zelf niet de ontwikkeling. Daar hebben we andere partijen bij nodig. Heb je na het lezen van dit artikel ideeën of zie je kansen voor hergebruik? Laat het ons weten. Of het nou om hergebruik van stalen buizen, elektriciteitskabels, een transformator of een hekwerk gaat – laat je niet weerhouden om contact met ons op te nemen. Als wij iets hebben wat uitstekend door iemand anders hergebruikt kan worden, stuur ons dan een mail via hergebruik@siturn.net!”
Sinds 2022 publiceert Kijk op het Noorden een reeks artikelen waarin te lezen is hoe WellGear, Arcadis en NAM samenwerken met diverse partijen in het ontmantelen van productielocaties. Dit was het vijfde artikel, waar dieper werd ingegaan op de hergebruik van materiaal en vrijgekomen infrastructuur bij het ontmantelen van die locaties.
