In de kelder onder Stadsbrouwerij Bonifatius in Dokkum zijn eikenhouten funderingspalen gevonden die dateren uit het jaar 1541. Het is van symbolische waarde dat de brouwerij een dermate oude eikenhouten fundering kent, gezien Bonifatius degene was die een eikenboom omkapte in een van zijn heilige missies, voor hij stierf nabij Dokkum in 754. Het omhakken van de eik wordt door velen beschouwd als het begin van de kerstening onder de Noord- en Middelduitse Germanen.
De ruim vier eeuwen oude funderingspalen kwamen aan het licht tijdens het uitdiepen van de kelder onder de brouwerij. Doormiddel van dendrochronologisch onderzoek aan het hout, door Paul Borghaerts, kon het jaar van plaatsing nauwkeurig worden vastgesteld. Uit het onderzoek van Borghaerts bleek verder dat de paal afkomstig is van een eikenboom uit West-Duitsland. De boom was volgens de jaarringen 63 jaar oud toen hij werd gekapt.
Eikenhout
Er waren diverse oerbossen voor eikenhout in Duitsland, Polen, Scandinavië en de Baltische Staten. Afhankelijk van de periode en de handelsrelaties waren dit gebieden waar eikenhout gekocht werd. Via vlotten (opgebonden stammen) of schepen kwam het hout naar Nederland. Dokkum was in de zestiende eeuw een belangrijke doorvoerhaven voor hout.
Stadsbrouwerij Bonifatius is gevestigd aan de Diepswal in Dokkum. Op de oudste tekeningen van de stad, die dateren uit 1560, is het pand al te zien. De Diepswal was destijds een kade aan de open verbinding met de zee die Dokkum toen nog kende. De panden functioneerden veelal als pakhuizen van naast- of achtergelegen panden. Mogelijk werden de panden bewoond. Niet eerder was er een brouwerij in het pand gevestigd.
Originele fundering
Het gevonden eikenhout onder het metselwerk is zeer waarschijnlijk de originele fundering van het pand, zo weet Siebe van Sijen van Adema Architecten, die tekende voor het verbouwingsontwerp. “Zekerheid over de oorsprong van het pand is er niet. Voor 1550 werd er weinig aan archeologisch onderzoek gedaan. Ontwerptekeningen waren er vaak niet. Een timmerman kreeg opdracht en voerde dat uit. Funderingen werden net als zijgevels vaak gehandhaafd tijdens verbouwingen. Vooral de voorgevels van de panden in de binnenstad zijn onderhevig geweest aan modernisering. Voor de stadsgeschiedenis is deze 480 jaar oude vondst dan ook uiterst interessant.”
Met het uitdiepen van de kelder van Stadsbrouwerij Bonifatius wordt ruimte gecreëerd voor het realiseren van een micro-biermuseum in Dokkum. De Stichting Dockumer Biergilde, beheerder van de Stadsbrouwerij, ontving hiervoor afgelopen jaar een LEADER-subsidie. Het micro-museum is onderdeel van het project; ‘Van Bonifatius tot Biergeschiedenis’. Het project heeft als doel om de biergeschiedenis van Stadsbrouwerij Bonifatius uit te breiden. Naast de restauratie van de kelder is vorig jaar een replica putstoel geplaatst op de tegenovergelegen kade van de voormalige zee-ader, het Grootdiep.
De geschiedenis van het bier
Ooit was het wonder van een zoetwaterbron op een terp aan het wad het begin van Dokkum als pelgrimsstad voor Bonifatius. Na de dood van Bonifatius in 754 brouwden de monniken van de net gestichte Bonifatiusabdij op de Markt het Bonifatiusbier. Particuliere brouwers namen dit werk over tot een aantal van 19 brouwerijen. Van 1597 tot 1645 was Dokkum een Admiraliteitsstad waar de vele schepen werden bevoorraad met het Dokkumer bier.
Eerste brouwerij sinds 140 jaar
In 1876 stopte de laatste brouwer. Na 140 jaar is sinds 2016 het Bonifatiusbier weer terug met de stadsbrouwerij aan de Diepswal. Het proeflokaal en de micro-bierbrouwerij worden bemand door enthousiaste vrijwilligers die het mogelijk maken om dit project te realiseren. Er wordt experimenteel gebrouwen met leden van Stichting Dockumer Biergilde en in het proeflokaal kunnen de brouwsels worden gedronken, ook worden hier bierproeverijen gegeven in combinatie met historische verhalen. De brouwerij heeft in 2019 European Beer Awards gewonnen voor haar Bonifatiusbieren.
Foto-impressie van de bierbrouwerij met de beoogde putgalg (inmiddels gerealiseerd) Bron: Adema Architecten.
