Effectief samenwerken gaat over meer dan het succesvol herkennen van elkaars kwaliteiten. “Als je kunt beetpakken wat op persoonlijk onderbewust niveau een team ineffectief maakt, realiseer je pas begrip en verbinding. Dat is de basis voor effectiviteit. Vaak blijven organisaties die hiermee aan de slag willen daar één niveau boven hangen: ze benaderen teamleden puur op professionaliteit en op bewuste waarnemingen. Terwijl het juist vaak fout gaat op onderbewuste patronen.”
Aan het woord is Martha Houkema van Luna De Nieuwetijdspraktijk uit Rutten. Martha is organisatiedeskundige en hoogsensitieve businesscoach. Ze coacht onder andere directies en managementteams op het gebied van leiderschap en teameffectiviteit. “Er wordt zoveel vanuit de zakelijke context beschouwd, terwijl eenieder zijn eigen persoonlijke stuk meeneemt. Je krijgt niet alleen de professional, maar de hele persoon. Als je echt effectief wilt zijn als leider en als team, moet je verder kijken dan die professionele rollen. Managementtechnieken toepassen is puur functioneel. Als je begrijpt waar de ander als méns vandaan komt, kweek je begrip voor elkaar. En stem je beter op elkaar af.”
Ultiem leiderschap
Een voorbeeld: een teamlid stapt ineens emotioneel uit de vergadering. “Dan denken we al snel dat diegene niet professioneel functioneert. Maar wat maakt nou dat iemand dat gedrag op dat moment vertoont? Handelt diegene vanuit een bepaald patroon? Doet de situatie of iets dat iemand heeft gezegd, hem herinneren aan een ander voorval of ander persoon? Of is diegene wellicht hoogsensitief? Omdat je het niet kunt beetpakken, druk je er al gauw een stempel op. Maar het is belangrijk wél dat tandje dieper te gaan. Als je dat durft, bedrijf je de ultieme vorm van leiderschap.”
Als organisatiedeskundige loopt ze vaak tegen dezelfde gedragingen aan. Gedragingen die het individu minder effectief maken en daarmee het team. “Als leider is het belangrijk het individu niet alleen vanuit de professionele invulling van de rol te zien. De kunst is om ook te kijken naar waar het individu als mens vandaan komt, dat om te zetten naar kwaliteit en vanuit daar het maximale potentieel uit je teamleden te halen.
Vertalen naar concrete stappen
Martha maakt dat wat onbewust is zichtbaar. “Ik benoem het en vertaal het naar concrete stappen. Ik ben niet ‘alleen maar’ een medium: dankzij mijn zakelijke achtergrond maak ik feilloos de koppeling naar de businesscontext. Overigens: als ik het onderbewuste bewust maak, zeggen mensen vaak: ‘bedankt voor de bevestiging. Ik wist dit eigenlijk al: ik voelde het, maar kon het niet benoemen’. Ik maak het helder en daardoor is het ook niet spannend. Ik ben transparant in wat ik doe en bied veiligheid en vertrouwen. Dat maakt dat teams waarmee ik aan de slag ga, niet voor de confrontatie weglopen. Als mensen mij leren kennen, zeggen ze dan ook vaak: ‘goh, wat doe je dit mooi’.”
Collectief sensitief
Directies, managers en leiders die inzien dat er onderhuids van alles speelt, die komen bij Martha terecht. “Ik werk voor meerdere organisaties die hiermee aan de slag durven te gaan, leiders die de kracht van kwetsbaarheid herkennen. Het aantal hoogsensitieve mensen neemt toe en dat is geen ballast, maar juist een aanwinst. Ik maak mee dat mensen ineens de schellen van de ogen vallen als ze erachter komen dat ze niet een ‘ingewikkelde’ directeur tegenover zich hebben, maar juist een heel sensitieve. Als je elkaar écht kent, weet je waarom de ander op een bepaalde manier reageert. Zo wordt je als team collectief sensitief én effectief.” Martha coacht een team zolang dat nodig is. “Nadat ik weg ben, blijven de leden van het team zich bewust van hun gedrag, ze spreken elkaar erop aan en helpen elkaar de patronen te doorbreken. De verandering die we teweeg brengen is blijvend. Organisaties doen er daardoor ook op de lange termijn hun voordeel mee: als een nieuw lid toetreedt tot het team, wordt die ‘opgevangen’ binnen het sensitieve collectief.”
