“Waterberging wordt vaak gezien als een knelpunt, maar wij zien het als een kans om duurzame en leefbare omgevingen te creëren,” stelt Menno Sieds Mensonides, mede-eigenaar van Buro Hollema. Het ingenieursbureau uit Rolde speelt al meer dan 65 jaar een toonaangevende rol in het vormgeven van de fysieke leefomgeving in Noord-Nederland.
“Traditioneel gebruikten we hydraulische modellen uitgaande van buien die eens in de honderd jaar voorkwamen. Tegenwoordig moeten we rekening houden met meer extremere buien die zeer plaatselijk veel impact kunnen hebben,” vertelt Mensonides. “Dit vraagt om een nieuwe benadering van waterberging in gebiedsontwikkeling. Wat we nu ontwerpen, moet de komende vijftig jaar meekunnen met de klimaatverandering.”
Integrale Aanpak in de Grunobuurt
Een voorbeeld van deze aanpak is te vinden in de Groningse Grunobuurt. Hier heeft Buro Hollema verschillende maatregelen met hydraulische modellen ontworpen om de wateropgave in een stedelijke omgeving aan te pakken. We hebben een innovatief systeem voor waterberging onder de rijbaan toegepast”, licht Jan Wiebren Visser toe. “Via een waterbergende fundering onder de rijbaan van de wegen wordt de piekbui gebufferd en wateroverlast voorkomen. Het water kan vervolgens geleidelijk infiltreren in de bodem.”
Deze oplossing past in de bredere visie van het bureau op duurzame gebiedsontwikkeling. “We kijken niet alleen naar waterberging, maar ook naar hittestress, biodiversiteit en circulariteit,” vult Visser aan. “Water biedt kansen voor natuurlijke koeling en kan bijdragen aan een aantrekkelijke leefomgeving, bijvoorbeeld door de integratie van waterspeelplaatsen of raingardens.”
Van initiatief tot realisatie
De werkwijze van Buro Hollema kenmerkt zich door een complete projectbegeleiding. “We zijn betrokken vanaf het eerste initiatief tot aan de daadwerkelijke realisatie,” vertelt Yvo Scheringa. “Dit begint bij de ruimtelijke ordening en vergunningverlening, waarbij we direct kijken naar de technische en praktische haalbaarheid van oplossingen.”
Het bureau hanteert hierbij een drieledige aanpak: creatief ontwerp, civiel-technische uitwerking en procedurele begeleiding. “Door deze drie pijlers te combineren, kunnen we al vroeg in het proces nadenken over de haalbaarheid van klimaatambities en technische oplossingen,” legt Mensonides uit. “Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat onze oplossingen betaalbaar blijven voor de opdrachtgever.”
Vroegtijdige samenwerking
De sleutel tot succes ligt volgens beide experts in vroegtijdige samenwerking met alle betrokken partijen. “Niet droppen maar samen optrekken, dat is ons motto,” benadrukt Mensonides. “Door al in een vroeg stadium met waterschappen en andere stakeholders om tafel te zitten, kunnen we tot optimale en kostenefficiënte oplossingen komen.”
Deze aanpak blijkt vooral waardevol bij de toenemende vraag naar woningbouw. “Elke potentiële bouwlocatie brengt nu extra uitdagingen met zich mee,” legt Scheringa uit. “Door waterberging direct in het ontwerp te integreren, voorkomen we kostbare aanpassingen achteraf. Dit vraagt om intensief overleg met waterschappen, waarbij we verder kijken dan alleen de digitale watertoets.”
Technische innovatie en maatwerk
Het vijftien man sterke team van Buro Hollema combineert traditionele methoden met innovatieve oplossingen. “In stedelijk gebied, waar de bebouwingsdichtheid hoog is, zoeken we het in technische oplossingen zoals waterpasserende verhardingen en ondergrondse waterberging,” vertelt Mensonides. “In andere situaties kunnen wadi’s of raingardens uitkomst bieden, die tevens bijdragen aan de biodiversiteit en de beleving verhogen.”
“Voor elk project maken we eerst een gedegen analyse van de bodemgesteldheid en lokale omstandigheden,” vult Scheringa aan. “Door dit vooronderzoek kunnen we garanderen dat onze oplossingen ook op lange termijn effectief blijven.”
Toekomstgericht denken
Met het oog op klimaatverandering wordt het steeds belangrijker om vooruit te denken. “We krijgen te maken met nattere winters die lopen van september tot april, en drogere zomers,” schetst Mensonides. “Daarnaast spelen vraagstukken rond circulariteit en biodiversiteit een grote rol in onze ontwerpen.” Toekomstbestendige oplossingen overstijgen veelal de schaal van het project van de initiatiefnemer. Oplossingen die alleen door samenwerking met de omgeving bereikt kunnen worden.
Deze uitdagingen vragen om een ‘out-of-the-box’ benadering van materiaalgebruik en uitvoering. “We kijken naar de hergebruikwaarde van beschikbare en vrijkomende materialen. We zien eveneens dat het inzetten van elektrisch materieel technisch mogelijk is, maar wel anderhalf keer zo duur als traditionele machines,” legt Mensonides uit. Door de levensduur te verhogen en onze ecologische footprint mee te wegen is de hogere investering belangrijk voor toekomstige generaties. “Dit soort overwegingen nemen we mee in onze advisering aan opdrachtgevers.”
Met de invoering van de nieuwe Omgevingswet wordt de integrale aanpak van Buro Hollema nog relevanter. “We kijken niet alleen naar het ruimtelijke spoor, maar naar de complete fysieke leefomgeving,” besluit Scheringa. “Zo creëren we oplossingen die niet alleen technisch en financieel haalbaar zijn, maar maatschappelijk gedragen worden, ook voor toekomstige generaties. Dit is geen cultuuromslag voor ons – het is hoe we al jaren werken.”
